Το Διεθνές Δικαστήριο καθυστερεί την απόφαση για γενοκτονία
Ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι λιμοκτονούν και η παγκόσμια κοινή γνώμη σκληραίνει, η ετυμηγορία από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δεν πρόκειται να εκδοθεί πριν το… 2027!
Ενώ οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα πεθαίνουν καθημερινά σε αυξανόμενους αριθμούς από την πείνα, και ο αριθμός των νομικών, των αξιωματούχων και των πολιτικών, που περιγράφουν τις ενέργειες του Ισραήλ ως γενοκτονία, ολοένα και αυξάνεται, μια οριστική απόφαση για το ζήτημα από το ανώτατο δικαστήριο του κόσμου αναμένεται να αργήσει πολύ.
Ειδικοί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης υποστηρίζουν ότι μια απόφαση για το αν το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα είναι απίθανο να εκδοθεί πριν από το τέλος του 2027, στην καλύτερη περίπτωση, ενώ προειδοποιούν ότι η διεθνής κοινότητα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί τη βραδύτητα των διαδικασιών του δικαστηρίου ως πρόσχημα για να καθυστερεί τη λήψη μέτρων ώστε να σταματήσει η γενοκτονία.
Το Ισραήλ επρόκειτο αρχικά να παρουσιάσει την ανταπάντησή του στην κατηγορία της γενοκτονίας που υπέβαλε η Νότια Αφρική τη Δευτέρα, αλλά το δικαστήριο του έδωσε νέα εξάμηνη παράταση.
Το σώμα των 17 δικαστών αποδέχτηκε το επιχείρημα του Ισραήλ ότι χρειαζόταν περισσότερο από τους 9 μήνες που του είχαν αρχικά δοθεί.
Η νομική ομάδα της Νότιας Αφρικής απάντησε ότι κανένα από τα επιχειρήματα που προέβαλαν οι Ισραηλινοί δικηγόροι δεν ήταν σοβαρός λόγος για τη καθυστέρηση και ότι η παράταση ήταν αδικαιολόγητη με δεδομένη τη σοβαρότατη ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα.
Παρ’ όλα αυτά, το δικαστήριο τάχθηκε με το μέρος του Ισραήλ, το οποίο πλέον έχει διορία έως τον Ιανουάριο του επόμενου έτους για να παρουσιάσει την υπεράσπισή του.
Μετά από αυτό, κάθε πλευρά θα έχει τη δυνατότητα να υποβάλει δεύτερο γύρο επιχειρημάτων, αντικρούοντας τα νέα δεδομένα και τις θέσεις της άλλης.
«Ο δεύτερος γύρος διαρκεί συνήθως γύρω στους έξι μήνες για κάθε πλευρά, δηλαδή άλλος ένας χρόνος, κι αυτό μας φέρνει στον Ιανουάριο του 2027»,
δήλωσε ο Michael Becker, πρώην νομικός σύμβουλος στο Διεθνές Δικαστήριο από το 2010 έως το 2014 και νυν επίκουρος καθηγητής διεθνούς δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Trinity College του Δουβλίνου.
«Αν όλα κυλήσουν ομαλά και δεν υπάρξουν παρεμβολές ή άλλα απρόοπτα στη διαδικασία, τότε θα μπορούσε να διεξαχθεί ακρόαση μέσα στο 2027, αρκετά νωρίς ώστε να εκδοθεί απόφαση ως το τέλος του χρόνου».
Ωστόσο, μια σειρά παραγόντων θα μπορούσε να παρατείνει την υπόθεση ως το 2028, όπως για παράδειγμα αιτήματα από άλλα κράτη να παρέμβουν.
Το Διεθνές Δικαστήριο διαθέτει εργαλεία για να αντιμετωπίσει τη δυσαναλογία μεταξύ του ρυθμού των διαδικασιών του και της επείγουσας φύσης καταστροφικών καταστάσεων όπως αυτή στη Γάζα. Το 2024, εξέδωσε τρεις σειρές από «προσωρινά μέτρα», με τη μορφή εντολών προς το Ισραήλ, ανταποκρινόμενο στα αιτήματα της Νότιας Αφρικής.
Τον Ιανουάριο του περασμένου έτους, το Διεθνές Δικαστήριο έκρινε ότι η καταγγελία για γενοκτονία ήταν «εύλογη» και αναγνώρισε πως:
«Η καταστροφική ανθρωπιστική κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να επιδεινωθεί περαιτέρω προτού εκδοθεί η τελική απόφαση».
Διέταξε το Ισραήλ να «λάβει όλα τα μέτρα που είναι στη δύναμή του» για να σταματήσουν πράξεις γενοκτονίας και υποκίνηση σε γενοκτονία, και να λάβει «άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα» για να επιτρέψει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Τον Μάρτιο του 2024 προστέθηκαν επιπλέον μέτρα που απαιτούσαν την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας, και τον Μάιο το δικαστήριο διέταξε να σταματήσει η ισραηλινή επίθεση στην πόλη Ράφα και να ανοίξει ξανά το πέρασμα Ράφα από την Αίγυπτο για τη διέλευση ανθρωπιστικής βοήθειας.
Το Ισραήλ αγνόησε σχεδόν πλήρως τα προσωρινά αυτά μέτρα και απέρριψε την κατηγορία περί γενοκτονίας ως «εξωφρενική και ψευδή».
Η Νότια Αφρική δεν ζήτησε επιπλέον μέτρα, παρά τους πλήρεις αποκλεισμούς που επέβαλε το Ισραήλ στη Γάζα φέτος. Σύμφωνα με πηγή κοντά στην νομική της ομάδα, η έντονη πίεση από την Ουάσινγκτον είχε επιρροή.
Τον Φεβρουάριο, ο Ντόναλντ Τραμπ εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα διακόπτοντας τη βοήθεια προς τη Νότια Αφρική, επικρίνοντάς την για τη στάση της στο Διεθνές Δικαστήριο και ισχυριζόμενος – χωρίς στοιχεία – ότι οι λευκοί Αφρικάνερς της χώρας είναι «θύματα άδικης φυλετικής διάκρισης»!
Η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής, πάντως, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν προτίθεται να αποσύρει την υπόθεση για τη Γάζα.
Πέρα από τη σκόπιμα αργή διαδικασία του Διεθνούς Δικαστηρίου, υπάρχει και το υψηλότατο όριο αποδείξεων που απαιτείται για να κριθεί μια υπόθεση ως γενοκτονία.
Στα χαρτιά, η Σύμβαση περί Γενοκτονίας του 1948 δεν θέτει μεγάλα εμπόδια, καθώς ορίζει τη γενοκτονία ως την εσκεμμένη καταστροφή «εν όλω ή εν μέρει» ενός εθνικού, εθνοτικού, φυλετικού ή θρησκευτικού πληθυσμού.
Ωστόσο, στην ερμηνεία της σύμβασης, το Διεθνές Δικαστήριο απαιτεί «απόλυτα πειστικές» αποδείξεις ότι ένα κατηγορούμενο κράτος είχε πρόθεση γενοκτονίας στις μαζικές δολοφονίες, και ότι δεν υπήρχε άλλη «εύλογη» εξήγηση. Με βάση αυτά τα κριτήρια, το δικαστήριο ποτέ δεν έχει καταδικάσει κάποια χώρα για γενοκτονία.
Η τρέχουσα σύνθεση των δικαστών έχει την ευκαιρία να μετριάσει αυτό το αποθαρρυντικά υψηλό όριο σε μια υπόθεση γενοκτονίας που θα εκδικαστεί πριν από τη Γάζα – τα εγκλήματα της Μιανμάρ εναντίον των Ροχίνγκια, που αναμένεται να ξεκινήσει ακροάσεις στις αρχές του επόμενου έτους.
Ακόμη και χωρίς αλλαγή στα κριτήρια του Διεθνούς Δικαστηρίου, ένας αυξανόμενος αριθμός νομικών μελετητών θεωρεί ότι με τις ενέργειές του στη Γάζα, το Ισραήλ υπερβαίνει ακόμη και αυτό το ψηλό όριο.
Πηγή: The Guardian