Το Πολυτεχνείο ως εργαστήριο πολέμου στην εποχή της πολεμικής οικονομίας
Τετρασέλιδη ανακοίνωση των Οργανώσεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Σε μια περίοδο που «τα τύμπανα του πολέμου ηχούν ολοένα και πιο δυνατά» και που οξύνονται καθημερινά οι ιμπεριαλιστικές αντιπαραθέσεις, οι Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με μια τετρασέλιδη ανακοίνωσή τους αναδεικνύουν πώς η επιστημονική έρευνα και η πανεπιστημιακή εκπαίδευση αξιοποιούνται σε αυτήν τη ζοφερή πραγματικότητα της πολεμικής οικονομίας και προετοιμασίας.
Στην ανακοίνωση αναφέρουν, μεταξύ άλλων:
«Αυτή η προετοιμασία δεν θα μπορούσε να αφήσει άθικτη την επιστημονική έρευνα και την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, αφού ο πολεμικός ανταγωνισμός έχει ανάγκη από νέα πιο καταστροφικά όπλα, νέες διττής χρήσης υποδομές, νέες πανταχού παρούσες υπηρεσίες παρακολούθησης και χειραγώγησης, έχει ανάγκη από νέα ιμπεριαλιστικά πολεμικά αφηγήματα και νέους επιστήμονες πρόθυμους να στηρίξουν τον επερχόμενο πόλεμο.
Έτσι κι αλλιώς, οι μονοπωλιακοί όμιλοι που καθορίζουν τι, πώς, πού και πότε παράγεται, είναι αυτοί που ανταγωνίζονται σε διεθνές επίπεδο για τα κέρδη τους και είναι οι μόνοι που έχουν συμφέροντα στη λεία που μοιράζεται πάνω στα αποκαΐδια και τους νεκρούς των πολέμων.
Αυτοί είναι εδώ και καιρό βαθιά χωμένοι στα πανεπιστήμια και το ΕΜΠ, μέσα από κάθε πτυχή της λειτουργίας του: Στην Ερευνα, στα μεταπτυχιακά της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ στους Πολιτικούς Μηχανικούς και της ΔΕΣΦΑ στους Μηχανολόγους και στους Χημικούς, στο μεταπτυχιακό της «γεωπολιτικής ανάλυσης» του πολέμου στους Τοπογράφους, στα βιομηχανικά διδακτορικά, στις δεκάδες δράσεις προώθησης της επιχειρηματικότητας ετησίως, στα εκατοντάδες νήματα συνεργασίας που δένουν τις εταιρείες μέλη του ΣΕΒ με κάθε σχολή και εργαστήριο του ΕΜΠ, ως εργολάβοι για να κερδίζουν από κάθε πλευρά λειτουργίας του ιδρύματος.
Το ΕΜΠ έχει μετατραπεί σε «μαγαζί», όπως ξέφυγε πέρυσι και από τα χείλη του ίδιου του πρύτανη.
Δεν έχουν περάσει παρά λίγοι μήνες από τότε που η ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας ανατρίχιασε, παρακολουθώντας το διαφημιστικό βίντεο μιας ισραηλινής εταιρείας παραγωγής drones, το οποίο έδειχνε πόσο καλά μπορούσε να εντοπίσει και να εκτελέσει κατατρεγμένους Παλαιστίνιους που κρύβονταν στα ερείπια των σπιτιών τους.
Το drone αυτό ήταν προϊόν της ισραηλινής οπλοβιομηχανίας «Rafael Advanced Defence Systems», που συνεργάζεται με το ΠΑΔΑ στο ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο υποθαλάσσιας ασφάλειας «UnderSec».
Τα ερευνητικά έργα και οι συνεργασίες του πολέμου στο ΕΜΠ
Συγκεκριμένα, κατά την τελευταία εικοσαετία, το ΕΜΠ έχει συμμετάσχει σε 46 ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα με συνολικό προϋπολογισμό πάνω από 300.000.000 ευρώ, τα οποία αφορούν έρευνα για σκοπούς άμυνας και ασφάλειας και διττής χρήσης τεχνολογίες (πολεμική – πολιτική χρήση). Το ΕΜΠ αξιοποίησε κάθε είδους χρηματοδότηση: Τα κονδύλια για αμιγώς στρατιωτική έρευνα και αυτά που σχετίζονται με «προκλήσεις» ασφάλειας, δηλαδή καλυμμένου στρατιωτικού χαρακτήρα και καταστολής (π.χ. έργο «Ranger»).
Είναι αποκαλυπτικό ότι τα 46 έργα κατατάσσουν το ΕΜΠ στην 1η θέση μεταξύ όλων των ΑΕΙ της χώρας, και στην 3η θέση στο συνολικό «οικοσύστημα» έρευνας για άμυνα και ασφάλεια μετά το KEMEA (ινστιτούτο υπουργείου Προστασίας του Πολίτη) και το ΕΚΕΤΑ (ερευνητικό κέντρο με έδρα την Θεσ/νίκη). Από αυτά τα έργα, τα 21 είναι ακόμα ενεργά και έχουν συνολική χρηματοδότηση 143.818.275 ευρώ.
- Έξι από τα ενεργά έργα είναι αμιγώς στρατιωτικά, χρηματοδοτούνται από το European Defence Fund (CASSATA, S.W.I.F.T, SPADER, ACTING, dTHOR, PASITHEA) και ο συνολικός τους προϋπολογισμός υπερβαίνει τα 67 εκατομμύρια ευρώ. Τα έργα αυτά παρουσιάζονται στον πίνακα 1.
- Δεκαεπτά από τα 21 ενεργά έργα (και 38 από τα 46 διαχρονικά) υλοποιούνται στο ΕΠΙΣΕΥ της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, μεταξύ των οποίων και τα δύο έργα του EDF (ACTING και CASSATA).
- Δεκαπέντε από αυτά είναι έργα Horizon Europe (ATHENA, ENDURANCE,FLEXI-cross, TENACITy, PRESERVE, PREPSHIELD, eNOVATION, CoEvolution,LAGO, BAG-INTEL, TeamUP, VANGUARD, FALCON, NIGHTINGALE, CASTOR), με ζητούμενο την αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης για τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής ασφάλειας, της επιτήρησης, της καταστολής (εσωτερικής και διασυνοριακής), της ηλεκτρονικής παρακολούθησης και λογοκρισίας, της κυβερνοασφάλειας και της προστασίας κρίσιμων υποδομών. Στην ουσία, αφορούν καλυμμένους στρατιωτικούς σκοπούς, πολιτικές καταστολής και την αντιμετώπιση της «τρομοκρατίας» και της «ριζοσπαστικοποίησης».
Αξίζει ακόμα να σημειωθεί ότι από τα ενεργά πολεμικά ερευνητικά, τα έργα NIGHTINGALE, CASTOR έχουν ως εταίρους ισραηλινούς φορείς, μεταξύ των οποίων η ισραηλινο-αμερικανική εταιρεία τεχνολογίας ημιαγωγών MELLANOX TECHNOLOGIES LTD, ενώ τα έργα CASSATA, SWIFT & dTHOR έχουν ως βασικό εταίρο την «Intracom Defence», που αποτελεί ισραηλινή εταιρεία παραγωγής οπλικών συστημάτων με έδρα στην Ελλάδα.
Αυτό δείχνει ότι, παράλληλα με τα ευρωπαϊκά σχέδια που μας εμπλέκουν στους επικίνδυνους πολιτικούς ανταγωνισμούς, το ΕΜΠ γίνεται συνένοχο στην υποστήριξη που παρέχουν, διαχρονικά, το ελληνικό κράτος, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ προς το κράτος – δολοφόνο του Ισραήλ, στη σφαγή, στη γενοκτονία και στον εκτοπισμό του παλαιστινιακού λαού.
Πέρα από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, όμως, έχουν κινητοποιηθεί και εθνικοί πόροι σε πολεμική κατεύθυνση, αφού το νεοσύστατο Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) του υπουργείου Αμυνας έχει προκηρύξει 20 έργα «διττής χρήσης» και πρόσφατα προχώρησε σε υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με το ΕΜΠ (17/10/2025), […] Η αλήθεια όμως είναι ότι καμιά τεχνολογία, κανένα εξειδικευμένο ερευνητικό και τεχνικό προσωπικό που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο των παραπάνω έργων δεν θα αξιοποιηθεί για την υπεράσπιση του ελληνικού λαού.
Αντίθετα, οι σκοποί και οι εταίροι που συμμετέχουν σε αυτά φανερώνουν ότι θα αξιοποιηθούν στους επιθετικούς ιμπεριαλιστικούς σκοπούς της Ελλάδας και των συμμάχων της στην αντιπαράθεσή τους με τα υπόλοιπα ιμπεριαλιστικά κέντρα (βλ. Ρωσία, Κίνα). Τα drones που θα φτιάχνει το ΕΜΠ, θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από οποιαδήποτε ΝΑΤΟική (βλ. Τουρκία) και ευρωπαϊκή χώρα για τους δικούς της σκοπούς σε μια περίοδο που η πολεμική εμπλοκή της Ελλάδας κλιμακώνεται.
Η τάση αύξησης στη χρηματοδότηση του ΕΜΠ για να διεξάγει τέτοια έρευνα θα οξυνθεί ακόμα περισσότερο, αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως το FP10, δηλαδή το «επόμενο Horizon» που ξεκινά το 2028, εστιάζει αποκλειστικά στην ανάπτυξη «dual-use» τεχνολογιών, δηλαδή εξαρχής σχεδιασμένων για πολιτική και στρατιωτική χρήση. Και η επιχειρηματική λειτουργία του ΕΜΠ έχει ταιριάξει στην κατεύθυνση αυτή: Το ΕΜΠ φτιάχνει το δικό του πολεμικό οικοσύστημα μέσα από τη σύσταση τεχνοβλαστών (spin-off), την υπογραφή μνημονίων συνεργασίας με σχετικές εταιρείες (π.χ. Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία το 2022 & Naval Group το 2023), και την εδραίωση σταθερών συνεργασιών με ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην πολεμική τεχνολογία.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τους ήδη πετσοκομμένους τακτικούς προϋπολογισμούς (που αφήνουν ανεπαρκείς τις φοιτητικές εστίες, τη σίτιση, και το ΕΜΠ ανήμπορο να εξοφλήσει τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος!), θα κάνουν την εξάρτηση των ερευνητικών ομάδων από τέτοια έργα να θεριέψει, στο όνομα πάντα της αυτοχρηματοδότησης των ιδρυμάτων.
Η πολεμική χρηματοδότηση είναι «Δούρειος Ιππος» για την επιστήμη και τις ανάγκες μας!
Οι παραπάνω εξελίξεις σηματοδοτούν ότι το χάσμα μεταξύ των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών φοιτητών, ερευνητών και εργαζομένων του ιδρύματος και της κρατικής του χρηματοδότησης διευρύνεται ακόμη περισσότερο, αφού με τις νέες πολεμικές ιεραρχήσεις, το βάρος της όποιας διαθέσιμης χρηματοδότησης θα μετατοπίζεται σε αυτές, αφήνοντας τις πραγματικές ανάγκες (σε προσωπικό, υποδομές, μέριμνα, κ.λπ.) σε δεύτερη μοίρα.
Πεδία επιστημονικής έρευνας που δεν θα σχετίζονται με τους άμεσους στόχους της πολεμικής οικονομίας, δηλαδή ολόκληρα Εργαστήρια και Ερευνητικές Ομάδες, θα καθίστανται μη επιλέξιμα για χρηματοδότηση και θα φυτοζωούν. […] Το γεγονός αυτό θα έχει επίδραση και στο περιεχόμενο σπουδών, μιας και η βιομηχανία και η έρευνα θα έχουν ανάγκη από απόφοιτους ικανούς και πρόθυμους να εργαστούν σε πολεμικά έργα.
Οι νέες πολεμικές προτεραιότητες επηρεάζουν ήδη τις συνθήκες εργασίας και φοίτησης στο ΕΜΠ, με αύξηση της εντατικότητας της εργασίας τόσο για το ερευνητικό και διδακτικό όσο και για το διοικητικό προσωπικό […].
Στο νέο πανεπιστήμιο του πολέμου δεν χωρούν φωνές αμφισβήτησης και αγώνα.
Με το νομικό οπλοστάσιο που έχουν χτίσει μεθοδικά όλες οι κυβερνήσεις, το ΕΜΠ προσαρμοζόμενο στα νέα δεδομένα εφαρμόζει όλο και σκληρότερα μέτρα πειθάρχησης και καταστολής, επιδιώκοντας να επικρατήσει η λογική «τα κεφάλια μέσα» […]
Υπάρχει λύση, βαδίζοντας στον δρόμο της ανατροπής!
Η επιστημονική εργασία, το περιεχόμενό της και τα αποτελέσματά της δεν μπορούν να υπηρετήσουν πραγματικά την κοινωνία, όσο καθορίζονται από τους επιχειρηματικούς ομίλους, που κυνηγούν τα κέρδη (είτε σε καιρό ειρήνης είτε σε καιρό πολέμου) και όχι για την κάλυψη των συνεχώς διευρυνόμενων κοινωνικών αναγκών. Η ατομική στάση κάθε καθηγητή, ερευνητή, εργαζόμενου, φοιτητή έχει καθοριστική σημασία, ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπου η επιστήμη καλείται ολοένα και περισσότερο να υπηρετήσει πολεμικούς και κατασταλτικούς σκοπούς.
Η ευθύνη μας δεν περιορίζεται μόνο στην ποιότητα της έρευνας, αλλά και στον προσανατολισμό της, στο να μην επιτρέψουμε η γνώση και η δημιουργικότητά μας να μετατραπούν σε εργαλεία καταστροφής.
Έχουμε καθήκον να μην επιτρέψουμε να φυτρώσουν νέοι Μένγκελε, αλλά και να μην βαδίσουμε στον δρόμο του Οπενχάιμερ, που είδε το έργο του να χρησιμοποιείται ενάντια στην ανθρωπότητα. Να υπερασπιστούμε τον κοινωνικό ρόλο του επιστήμονα, που οφείλει να θέτει το έργο του στην υπηρεσία της ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών. Στην επιστημονική έρευνα κύρια παραγωγική δύναμη παραμένει ο επιστήμονας. Και όσο υπάρχουν επιστήμονες που δεν ανέχονται να γίνουν πρωταγωνιστές στα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα, τόσο θα ενισχύουν με τη μαχητική τους στάση τη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Οι εργαζόμενοι και οι φοιτητές του ΕΜΠ γνωρίζουν καλά πως η πολυτεχνειακή κοινότητα έχει τη δύναμη να πετάξει στα σκουπίδια την προσπάθεια να την στρατεύσουν είτε με το καρότο της χρηματοδότησης, είτε με το μαστίγιο της καταστολής, είτε με την προπαγάνδα περί δήθεν ουδέτερης επιστήμης και «ανάγκης υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων».
Για παράδειγμα, το 2019, μετά από μαζική και διαρκή κινητοποίηση των ερευνητών, των φοιτητών και των εργαζομένων του ΕΜΠ, η σύγκλητος ανακάλεσε τη συμμετοχή του ιδρύματος στο ΝΑΤΟικό ερευνητικό πρόγραμμα «Ranger» το οποίο βρισκόταν σε εξέλιξη.
Οι αγώνες για τις σπουδές και την έρευνα που έχουμε ανάγκη σήμερα δεν μπορούν να είναι αιχμηροί και αποτελεσματικοί αν δεν συνδυαστούν με την αμφισβήτηση και τη σύγκρουση με την κυβέρνηση, το κράτος, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, δηλαδή με το ίδιο το σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής.
Στη δική μας προοπτική, το όραμα και η αποστολή της επιστήμης και της τεχνολογίας είναι η προσφορά τους στην ανάπτυξη της κοινωνίας, στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων, στην ειρήνη, στη φιλία και τη συνεργασία των λαών. Η πρόταση του ΚΚΕ, ο Σοσιαλισμός – Κομμουνισμός στηρίζεται στην επιστήμη και την έρευνα στην υπηρεσία του λαού και των αναγκών του, για να τελειώσουμε μια για πάντα τους ιμπεριαλιστικούς δολοφονικούς πολέμους και στρατούς».
Πηγή: Ριζοσπάστης