Ο ρόλος της Κίνας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα – Μέρος 1ο
Εξελίξεις στη διεθνή θέση της Κίνας στο επίπεδο της οικονομίας και των εξοπλισμών
Η «ανατολή» μιας νέας παγκόσμιας δύναμης, της Κίνας, προκαλεί το αμείωτο ενδιαφέρον αναλυτών και απλών εργαζομένων σ’ ολόκληρο τον κόσμο.
Το ενδιαφέρον αυτό είναι πολλαπλό σε ανθρώπους πολιτικοποιημένους, οι οποίοι γνωρίζουν για την εποχή των κοινωνικών επαναστάσεων που άνοιξε ο Οκτώβρης του 1917 στη Ρωσία και που οδήγησε σε σειρά μεγάλων κοινωνικών-πολιτικών αγώνων και επαναστάσεων σ’ ολόκληρο τον κόσμο, μεταξύ των άλλων και της Κινεζικής Επανάστασης.
Το ενδιαφέρον για την άνοδο της ισχύος της Κίνας είναι αντιφατικό, γιατί αυτή πραγματοποιείται κάτω από τις κόκκινες σημαίες και με το ΚΚ Κίνας στην εξουσία.
Ωστόσο, ανάμεσα στα «μαθήματα» που έδωσε η αντεπανάσταση στη Σοβιετική Ένωση, ήταν πως οι κομμουνιστές δε θα έπρεπε να επαφίενται στα όσα υποστήριζε το ΚΚΣΕ, αλλά θα έπρεπε το κάθε ΚΚ, με επιμονή στην αρχή του προλεταριακού διεθνισμού,
να μελετά με τις δικές του δυνάμεις τις εξελίξεις, την πείρα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και να προσπαθεί να διαμορφώσει δική του γνώμη γι’ αυτές, με εργαλείο τη μαρξιστική-λενινιστική κοσμοθεωρία.
Το ΚΚΕ ασκεί το δικαίωμα της κριτικής μέσα στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και με σκοπό την ενίσχυσή του, την ενίσχυση της κομμουνιστικής στρατηγικής, αντιπαρατίθεται σε παρεκκλίσεις από τις αρχές του μαρξισμού-λενινισμού και τις νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, διατηρώντας ταυτόχρονα διμερείς σχέσεις με κομμουνιστικά κόμματα με τα οποία έχει διαφορετικές προσεγγίσεις.
Στη βάση αυτή το ΚΚΕ, ενώ συνεχίζει να διατηρεί διμερείς σχέσεις με το ΚΚ Κίνας, παρακολουθεί συστηματικά, διαμορφώνει τις δικές του εκτιμήσεις, τις θέτει ανοικτά στο ΚΚ Κίνας και δημόσια.
Όπως είναι γνωστό, ήδη από το 17ο Συνέδριό του (2005), το ΚΚΕ επισήμανε την επέκταση των καπιταλιστικών σχέσεων στην Κίνα.
Στα χρόνια που μεσολάβησαν η τάση αυτή ισχυροποιήθηκε και είναι εμφανής ακόμα περισσότερο.
Οι εξελίξεις στη διεθνή θέση της Κίνας στο οικονομικό επίπεδο
Η αύξηση της οικονομικής ισχύος της Κίνας είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός.
Έτσι η Κίνα, ξεπερνώντας την Ιαπωνία, είναι πλέον η 2η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ, ενώ το 2010 ξεπέρασε τη Γερμανία κι αναδείχτηκε στην 1η θέση της παγκόσμιας κατάταξης ανάμεσα στις χώρες-εξαγωγείς.
Κατά το διάστημα Γενάρη – Οκτώβρη 2009 η Κίνα εξήγαγε εμπορεύματα αξίας 957 δισ. δολαρίων.
Οι εξαγωγές καλύπτουν το 80% των συναλλαγματικών εσόδων του κράτους. Η Κίνα εξάγει 50 χιλιάδες διαφορετικά προϊόντα σε 182 χώρες, ενώ με τις 80 από αυτές έχει υπογράψει και σχετικές εμπορικές συμφωνίες και πρωτόκολλα συνεργασίας.
Βασικοί εμπορικοί εταίροι της Κίνας είναι οι μεγάλες καπιταλιστικές χώρες (Ιαπωνία, ΗΠΑ, χώρες της ΕΕ), που καλύπτουν το 55% των συναλλαγών του εξωτερικού εμπορίου της.
Ένα γεγονός που μαρτυρά την αλλαγή που έχει γίνει τα τελευταία 20 χρόνια είναι πως, αν το 1993 η Κίνα έκανε εξαγωγές πετρελαίου, σήμερα είναι αναγκασμένη όχι απλώς να κάνει εισαγωγές, αλλά από το 2009 να συγκρίνεται με τις ΗΠΑ στις παγκόσμιες εισαγωγές πετρελαίου.
Η Κίνα κατέλαβε το 2010 τη 2η παγκόσμια θέση (μετά τις ΗΠΑ) σε αριθμό δισεκατομμυριούχων (130 άνθρωποι), των οποίων μάλιστα η περιουσία αυξήθηκε μέσα σ’ ένα χρόνο κατά 222%.
Εκτιμάται ακόμη πως οι 1.000 πλουσιότεροι άνθρωποι της Κίνας αύξησαν μέσα σ’ ένα χρόνο την περιουσία τους κατά 30%, αυξάνοντάς την από τα 439 δισ. δολάρια στα 571 δισ. δολάρια.
Θα μπορούσαμε να αντιπαραθέσουμε τα παραπάνω στοιχεία με άλλα, που δείχνουν τη μιζέρια και την εκμετάλλευση που βιώνουν τα εκατοντάδες εκατομμύρια των εργαζομένων στη σημερινή Κίνα, ως αποτέλεσμα της πολιτικής του «Πλουτίστε!», που ακολουθεί φανερά εδώ και 30 χρόνια το ΚΚΚ.
Θα αναφέρουμε όμως τα εξής, από εκτιμήσεις της ένωσης των κινέζων επιχειρηματιών, όπως τις μετέδωσε η κινεζική τηλεόραση:
Το 8,5% των 500 μεγαλύτερων μονοπωλίων στον κόσμο είναι κινέζικα (43 εταιρίες).
Αν και αυτή τη στιγμή τα αμερικάνικα μονοπώλια έχουν διπλάσιο όγκο κερδών από τα κινέζικα, η τάση είναι τα κινεζικά μονοπώλια να έχουν μεγαλύτερη κερδοφορία και μεγαλύτερη ταχύτητα συσσώρευσης από τα αμερικάνικα.
Τα επίσημα στοιχεία επίσης δείχνουν πως την περίοδο από το 2004 έως το 2010 ο αριθμός των ιδιωτικών επιχειρήσεων στην Κίνα αυξήθηκαν κατά 81% και φτάνουν σήμερα τα 3μιση εκατομμύρια επιχειρήσεις.
Τα κέρδη των 500 μεγαλύτερων ιδιωτικών επιχειρήσεων αυξήθηκαν το 2009 κατά 23,27%.
Ο ρόλος της Κίνας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα – Οι επενδύσεις στο εξωτερικό
Ταυτόχρονα, αυτές οι επιχειρήσεις, δίπλα στα κρατικά κινεζικά μονοπώλια, αύξησαν το διεθνή ανταγωνισμό.
Οι 117 από αυτές συμμετείχαν σε 481 επενδυτικά σχέδια στο εξωτερικό, όπου επένδυσαν 225,27 εκατομμύρια δολάρια.
Συνολικά το 2009 οι κινεζικές άμεσες επενδύσεις στον κόσμο έφτασαν τα 56,53 δισ. δολάρια (το 5,1% των παγκόσμιων επενδύσεων), κατατάσσοντας την Κίνα στην 5η θέση της παγκόσμιας λίστας των παγκόσμιων επενδυτών.
Η άνοδος της οικονομικής ισχύος της Κίνας έκανε τον Ιούνη του 2010 μια σειρά διεθνείς τράπεζες (όπως HSBC, Deutsche Bank, Citigroup) να σπρώχνουν επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν για τις δοσοληψίες τους το κινεζικό νόμισμα, γιουάν, αντί του δολαρίου.
Ταυτόχρονα, το Σεπτέμβρη του 2010 η Κίνα αύξησε τις αγορές αμερικανικών ομολόγων κατά 3,0 δισ. δολάρια φτάνοντας στα 846,7 δισ. δολάρια και διατήρησε τη θέση της, πάνω από την Ιαπωνία, ως ο μεγαλύτερος ξένος κάτοχος αμερικανικών ομολόγων.
Επιπλέον υπέγραψε συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ώστε να αγοράσει ομόλογά του αξίας 50 δισ. δολαρίων.
Αξιοσημείωτη είναι η επιδίωξη της Κίνας να ελέγξει όσο το δυνατό μεγαλύτερους φυσικούς πόρους, οι οποίοι ολοένα και περισσότερο περνούν υπό τον έλεγχο κινεζικών εταιριών. Στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας βρίσκεται η Αφρική.
Χαρακτηριστικό είναι το εξής στοιχείο:
Αν στα μέσα της δεκαετίας του 1990 το εμπόριο της Κίνας με ολόκληρη τη Μαύρη ήπειρο ήταν περίπου 5-6 δισ. δολάρια, το 2003 το ποσό αυτό αυξήθηκε στα 18 δισ. ευρώ και έως το 2008 είχε φτάσει τα 100 δισ. ευρώ.
Σήμερα σχεδόν σε όλες τις χώρες της Αφρικής υπάρχει σημαντική οικονομική παρουσία της Κίνας.
Στη ζώνη του χαλκού της Ζάμπια και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (ΛΔΚ) βρίσκεται η ταχύτερα αναπτυσσόμενη Chinatown στον κόσμο.
Το Σουδάν έχει γίνει ένας από τους βασικούς προμηθευτές πετρελαίου στην κινεζική αγορά:
Κάθε μέρα στην Κίνα αποστέλλονται 600 χιλιάδες βαρέλια σουδανικού πετρελαίου.
Το ένα τρίτο των εισαγωγών της Κίνας προέρχεται από την Αφρική, με μεγαλύτερους προμηθευτές την Αγκόλα, την Ισημερινή Γουινέα και το Σουδάν.
Επιπλέον το πετρέλαιο πηγαίνει προς την Κίνα από το Τσαντ, τη Νιγηρία, την Αλγερία και την Γκαμπόν.
Σε αντάλλαγμα για την πρόσβαση σε φυσικούς πόρους των αφρικανικών χωρών η Κίνα πραγματοποιεί επενδύσεις σε οδικές και λιμενικές υποδομές, σε υποδομές αναγκαίες για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης (κτήρια σχολείων, νοσοκομείων, κατοικίες), καθώς και βιομηχανικών υποδομών.
Στην Αγκόλα και τη Μοζαμβίκη οι κινεζικές εταιρίες κατασκευάζουν δρόμους, αναβαθμίζουν λιμάνια και σιδηρόδρομους. Στην πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, Αντίς Αμπέμπα και στο Ναϊρόμπι της Κένυας κινεζικές εταιρίες κατασκευάζουν πολυάριθμα έργα.
Το Πεκίνο αναζητεί πρώτες ύλες κι έξω από την Αφρική και σε λιγότερο απομακρυσμένες περιοχές. Επενδύει σημαντικά στην εξόρυξη φυσικών πόρων στη Βιρμανία (ξυλεία, πολύτιμοι λίθοι).
Σύμφωνα με το βιρμανικό Υπουργείο Εθνικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης, η εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων στο οικονομικό έτος 2008/09 αυξήθηκε σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος κατά σχεδόν έξι φορές, από 173 στα 985 εκατομμύρια δολάρια, ενώ το 87% αυτών των επενδύσεων οφείλεται στην Κίνα.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, περίπου το 90% της οικονομίας της Βιρμανίας στηρίζεται σε κινεζικά κεφάλαια.
Οι κινεζικές εταιρίες δραστηριοποιούνται και στη Μέση Ανατολή, ιδίως στο Ιράν, όπου η επένδυση για την κατασκευή μόνον ενός βιομηχανικού συμπλέγματος παραγωγής αλουμινίου, για την παραγωγή 110.000 τόνων αλουμινίου ετησίως, εκτιμάται πως θα φτάσει τα 516 εκατομμύρια δολάρια.
Το Ιράν συναγωνίζεται με τη Σαουδική Αραβία στην προμήθεια της Κίνας με πετρέλαιο.
Ένας άλλος σημαντικός προμηθευτής πετρελαίου της Κίνας είναι η Βενεζουέλα. Η Κίνα επενδύει 2 δισ. δολάρια για την ανάπτυξη του τομέα εξόρυξης πετρελαίου στη χώρα αυτή.
Αν το 2004 η Βενεζουέλα πουλούσε στην Κίνα 12 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα, το 2006 ξεπέρασε τα 200 χιλιάδες και μέχρι το 2011 σχεδιάζεται να φτάσει τα 500 χιλιάδες βαρέλια.
Αυτό το πετρέλαιο θα αποστέλλεται στην Κίνα, αφού νωρίτερα περάσει από το στάδιο της επεξεργασίας σε νέα εργοστάσια που κατασκευάζονται ειδικά για το αργό πετρέλαιο της Βενεζουέλας.
Θα περνά δε από τη διώρυγα του Παναμά, η οποία βρίσκεται πλέον υπό κινεζικό επιχειρηματικό έλεγχο και αναμορφώνεται στη βάση κινεζικού επενδυτικού σχεδίου, ώστε να μπορούν να περάσουν τα τάνκερ από τη Βενεζουέλα.
Η Κίνα, για να «δέσει» οικονομικά τη Βενεζουέλα, υπέγραψε το 2005 επενδυτικές συμφωνίες ύψους 9 δισ. δολαρίων για την ανάπτυξη των υποδομών της Βενεζουέλας, καθώς και στον τομέα της εξόρυξης, της γεωργίας και των τηλεπικοινωνιών.
Η Κίνα μπόρεσε να αποκτήσει σημαντική πρόσβαση στους φυσικούς πόρους της Σιβηρίας και της Κεντρικής Ασίας.
Τον Αύγουστο του 2010 ξεκίνησε η λειτουργία του αγωγού που συνδέει την Κίνα με το φυσικό πλούτο της Ανατολικής Σιβηρίας.
Αρχικά η Κίνα θα εισάγει από τη Ρωσία 15 εκατ. τόνους πετρελαίου το χρόνο, με προοπτική διπλασιασμού της ποσότητας.
Επίσης η Κίνα μπόρεσε να στρέψει προς αυτήν τμήμα του φυσικού αερίου της Κασπίας, κατασκευάζοντας αγωγό από το έδαφος του Τουρκμενιστάν με δυνατότητα μεταφοράς 30 δισ. κυβικών μέτρων.
Ταυτόχρονα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τη ρωσική «Γκαζπρόμ» για την κατασκευή δύο νέων αγωγών φυσικού αερίου ολικής ισχύος 63 δισ. κυβικών μέτρων το χρόνο, κάτι που ισοδυναμεί περίπου με τις ποσότητες φυσικού αερίου
που θα διοχετεύονται μέσω του «South Stream» από τη Ρωσία προς τη νότια Ευρώπη. Επίσης υπολογίζεται πως η Κίνα ελέγχει σήμερα το 23% της εξόρυξης πετρελαίου στο Καζαχστάν.
Ο ρόλος της Κίνας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα – Αύξηση της στρατιωτικής δύναμής της
Τα τελευταία χρόνια η Κίνα, όπως και άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες, προχωρούν σε σημαντική ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεών τους.
Σήμερα οι κινεζικές ένοπλες δυνάμεις είναι οι πολυπληθέστερες στον κόσμο, με 2.300.000 άνδρες.
Ωστόσο, όπως είναι γνωστό, το βάρος πλέον δε δίνεται στον όγκο των στρατιωτικών δυνάμεων, αλλά στην απόκτηση σύγχρονων οπλικών συστημάτων κι ευέλικτων, καλά εξοπλισμένων στρατιωτικών σωμάτων.
Η Κίνα επίσημα αύξησε το 2010 τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 7,5%, οι οποίες θα φτάσουν τα 532,1 δισ. γιουάν (77,9 δισ. δολάρια), που είναι περίπου 25% περισσότερο από όσα ξοδεύει ετησίως η Ρωσία και 10 φορές λιγότερο από ό,τι ξοδεύουν οι ΗΠΑ.
Να σημειωθεί ωστόσο πως οι ΗΠΑ εκτιμούν πως το πραγματικό ποσό που θα ξοδέψει η Κίνα το 2010 για στρατιωτικές δαπάνες θα είναι διπλάσιο και θα φτάσει τα 150 δισ. δολάρια, ενώ εκτιμούν πως μέσα σε 4 χρόνια, από το 2006, αυτό το ποσό έχει τετραπλασιαστεί!
Σήμερα η Κίνα διαθέτει 270 πυρηνικές κεφαλές, 1.500 βαλλιστικούς πυραύλους, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν ακτίνα δράσης 2.800 χιλιόμετρα, 20 πυραύλους με ακτίνα δράσης 4.750 χιλιόμετρα και 4 πυραύλους με ακτίνα δράσης τα 12.000 χιλιόμετρα.
Είναι στην 3η παγκόσμια θέση σε κατοχή υποβρυχίων και μεταξύ των 5 χωρών που διαθέτουν πυρηνικά υποβρύχια με βαλλιστικούς πυραύλους.
Το 2007 η Κίνα κατέρριψε (με πύραυλο) δικό της δορυφόρο, δείχνοντας πως έχει τη δυνατότητα να δράσει και στο διάστημα, όπου αναπτύσσει το δικό της διαστημικό πρόγραμμα.
Διαθέτει ακόμη 7.580 άρματα μάχης και 144 πολεμικά πλοία, ενώ έχει σχεδόν 1.700 μαχητικά αεροσκάφη, εκ των οποίων τα 500 είναι τέταρτης γενεάς, ενώ θα έχει το μαχητικό πέμπτης γενιάς σε επιχειρησιακή λειτουργία μέχρι το 2018.
Κάνει εισαγωγές όπλων, αλλά και κατασκευάζει μόνη της δεκάδες σύγχρονα όπλα, αγοράζοντας πατέντες οπλικών συστημάτων, αλλά και απλώς αντιγράφοντάς τα.
Μεταξύ άλλων σύντομα θα αποκτήσει αεροπλανοφόρο.[1]
Σύμφωνα με εισήγηση της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών η Κίνα βρίσκεται σήμερα στη 2η παγκόσμια θέση σε ό,τι αφορά τις αμυντικές δαπάνες, τον αριθμό των ενόπλων δυνάμεων και τον εξοπλισμό τους.
Συμπερασματικά ωστόσο, αν και η Κίνα δεν μπορεί προς το παρόν να συγκριθεί με τη στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ, αν και βρίσκεται πίσω και στο ζήτημα μιας θεωρητικής αποτρεπτικής απάντησης στο πρώτο πυρηνικό χτύπημα (δυνατότητα που σήμερα π.χ. διαθέτει η Ρωσία), την ίδια ώρα έχει κάνει αξιοσημείωτα βήματα στον τομέα της στρατιωτικής ισχύος της.
Αυτό δεν έχει μείνει απαρατήρητο από τις ΗΠΑ, με τις ανάλογες επισημάνσεις σε εκθέσεις αρμόδιων υπηρεσιών τους και σε δημοσιεύματα εμπειρογνωμόνων τους.
Ο ρόλος της Κίνας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα – Ενίσχυση της παρουσίας της στις διεθνικές ενώσεις
Η Κίνα είναι μέλος του ΟΗΕ από την ίδρυσή του και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Από το 2000 αύξησε την οικονομική συμμετοχή της από 0,995% σε 2,053% του προϋπολογισμού του ΟΗΕ το 2006, ενώ έθεσε από το 1988 και την υποψηφιότητά της για τη συμμετοχή στις «ειρηνευτικές δυνάμεις» του ΟΗΕ.
Από τότε έχει πάρει μέρος σε δεκάδες «ειρηνευτικές» αποστολές του ΟΗΕ (Λιβερία, Αφγανιστάν, Κόσοβο, Αϊτή, Σουδάν, Λίβανο κ.α.), ενώ διατηρεί «ειρηνευτικό σώμα» δύναμης πάνω από 6.000 άντρες.[2]
Σε ομιλία του ο υπουργός Άμυνας της Κίνας, σημείωσε πως η Κίνα συνολικά έως το 2010 συμμετείχε σε 24 ειρηνευτικές αποστολές, με περίπου 10.000 άντρες και πως είναι η 1η χώρα μεταξύ των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σε αριθμό συμμετοχής σε «ειρηνευτικές αποστολές».[3]
Η Κίνα, μαζί με τη Ρωσία και τις κεντρο-ασιατικές χώρες, συγκρότησε το 2001 την «Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης» (ΟΣΣ), που αν και κάνει μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια κάθε χρόνο, δε θεωρείται στρατιωτικό «μπλοκ» και προβάλλει κυρίως τα ζητήματα της οικονομικής συνεργασίας των χωρών της περιοχής και της πολιτικής ασφάλειας.
Ωστόσο δείχνει τη σημασία που δίνει η Κίνα σε μια περιοχή με μεγάλο φυσικό πλούτο, όπως είναι αυτή της Κεντρικής Ασίας, που τις τελευταίες δύο δεκαετίες γίνεται το «μήλον της έριδος» στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.
Ταυτόχρονα η Κίνα είναι από το 1991 μέλος της «Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας κι Ειρηνικού Ωκεανού» (APEC), που συγκροτήθηκε το 1989 με πρωτοβουλία της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας και στην οποία συμμετέχουν 21 χώρες, όπου ζει το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, παράγεται περίπου το 54% του παγκόσμιου ΑΕΠ και διεξάγεται το 44% του παγκόσμιου εμπορίου.
Τέλος συμμετέχει και στα φόρουμ των πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών (στους G8 ως παρατηρητής και στους G20 ως μέλος), ενώ χωρίς να έχει συγκροτηθεί κάποια ιδιαίτερη διεθνής οργάνωση συνεργάζεται στα πλαίσια της BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) με χώρες που διεκδικούν αναβάθμισή τους στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων.
Οι χώρες αυτές συντονίζονται στενά στο πλαίσιο των G20, ενώ κάνουν προσπάθειες να συντονιστούν και στο πλαίσιο του ΟΗΕ.
Συνεχίζεται με το 2ο Μέρος
Σημειώσεις:
[1]. Σήμερα η Κίνα έχει ήδη 2 αεροπλανοφόρα και μέχρι το 2023 προβλέπεται πως θα έχει άλλα 2.
[2]. Στοιχεία από τη ρωσόφωνη ιστοσελίδα του κινεζικού υπουργείου εμπορίου.
[3]. Γιαν Τζετσί: «Η ΛΔ Κίνας όλο και περισσότερη προσοχή δίνει στην ανάπτυξη, αναλαμβάνοντας όλο και μεγαλύτερη ευθύνη», ομιλία στο Μόναχο, 5 Φλεβάρη 2010.
Ελισαίος Βαγενάς
υπεύθυνος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ
Δημοσιεύτηκε στο 6ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ του 2010
